تاریخچه تیروكمان در جهان
تیروكمان یكی از قدیمیترین هنرهایی است كه هنوز تمرین میشود . این تاریخچه نه تنها شما را به سفر تكامل تدریجی تیروكمان میبرد ، بلكه با تاریخچه انسانها نیز آشنا میسازد كه به طور قطع هردو اینها بهم پیوسته و متصل هستند . شواهد باستانی بودن این ورزش در سراسر جهان پیدا شده ، حتی در استرالیا كه كمان هم استفاده نمیشده است.
اگرچه احتمال می رسد تاریخچه تیراندازی به دوران سنگی (در حدود 000/20 سال قبل از میلاد ) برسد . مردمان باستان در مصر چگونگی استفاده از تیروكمان را برای شكار و جنگ دست كم از 5000 سال پیش میدانستند . در 1200 سال قبل از میلاد شكارچیان عهد باستان از اقلیتهای آسیایی و سوری با استفاده از این كمان های سبك در درشكه های دواسبه جنگی به رقیبانی سرسخت در جنگهای خاورمیانهای تبدیل شده بودند . همسایگانشان آشوریها امپراطوری باستان در جنوب غربی آسیا از تیراندازی در همه جا زیاد استفاده میكردند . آنها تیرها را از انواع جنس های مختلف میساختند : پی ، شاخ و چوب . آنها هم چنین یك خم كوچك تیز به كمان میدادند كه بسیار قدرتمندتر و كوتاهتر از نوع فعلی آن است كه حمل آن برای تیرانداز بر پشت اسب شان بهتر بود . در چین تاریخچه تیراندازی به سلسله شنگ به سال 1766 تا 1027 قبل از میلاد میرسد . درشكه های دواسبه جنگی در آن زمان با یك تیم سه نفره مردان كه شامل راننده ، نیزه زن و تیرانداز بود ، وارد جنگ میشدند . در طی روی كارآمدن سلسله چو 1027 تا 256 قبل از میلاد ، افراد اصیل در زمین بازی ، مسابقات تیراندازی را به همراه موسیقی و فرستادن دروردهای باشكوه به انجام میرساندند . تیراندازی متمدن چین از قرن ششم به ژاپن معرفی شد كه اثرات آن بعدها شامل آئین ، رسوم و تكنیك ها نیز شد .
یكی از هنرهای اساسی ژاپنی كه به طور معمول شناخته شده بود كایوجا تسو (kyujutsu) (هنر كمان) كه امروزه به عنوان كایودو (kyudo) كه ادامه دهنده سنتهای پیش است شناخته می شود . بعد از مراسم عبادت ، تیراندازی با حركات سنجیده به هدف 36 سانتیمتری كه در قطر دایره واقع است از فاصله 28 متری پرتاپ می شود . اندازه كمان 21/2 متر است و نوارهای نازك شده از جنس چوب یانی هندی تهیه می شود . در دوره یونانیان ـ رومیان ، كیان برای شكار و كارهای برجسته استفاده می شده است البته به جز جنگ بنابر گفته رومیان آنان دارای تیراندازی با روش دیگر تا قرن پنجم بوده اند كه تیراندازیشان به وسیله تركه هایی بوده كه از جلوی سینه پرتاپ می شده اند ، در عوض تیراندازی از جلوی صورت دارای دقت و پرتاپ بیشتری است . اغلب ، حریفانشان دارای مهارتهای بهتری بودند . به عنوان مثال پارتیزانها به عنوان اسب سوار مهارتهای آویزان كردن خود را از اسب در حالیكه اسب شان چهار سفل می تاخت به سمت عقب تیراندای می كردند را به دست آورده بودند .
خاور میانه ای ها برتری خود را در وسایل تیر و كمان و تكنیك در تیراندازی را برای قرنها به دست آورده بودند . آنها با كمانهای آشوریها ((Assyrians و پار تی ها (Parthians) ، آتیلا (Attila) و هان (Hun) و تیراندازان تركیه ای (Turkish) با نتیجه بخشهای زیادی از آسیا (Asia) و اروپا (Europe) به سربازان صلیبی جواب دادند . برای آمریكائیان بومی ، كمان هم وسیله امرارمعاش و هم هستی و وجودشان قبل و در طی روزهایی كه انگلیسی ها و سپس آمریكایی ها مستعمره شان را تاسیس كنند ، بود . هنوز این موضوع در بعضی از كشورهای قاره آفریقا وجود دارد.
تاریخچه تیر و كمان در المپیك
تیر و كمان ابتدا در مسابقات المپیك 1900 ، سپس 1920 ، 1908 ، 1904 به اجرا در آمد . در آن چهار مسابقه امكان رقابت مسابقه دهندگان در دفعات متوالی و برنده شدن با چندین مدال وجود داشت .
هیوبرت ون این نیز van innis) (Hubert ورزشكار تیرو كمان در 1920 و 1900 بیشترین مدال را در تاریخ این ورزش برده است ، شش مدال طلا و سه مدال نقره .
ورزش تیـــر و كمان در مسابقات المپیـــك 1972 بــــرای مـــردان و زنان و جان ویلیانـر Jhon willians)) و دورن ویلبر (Doren wilber) آمریكایی كه مدال طلا را به دست آورده بودند ، با تشریفایی خاص دوباره معرفی شد . تیم های مسابقات هم برای بردن مدال در المپیك سئول 1988 به طور رسمی وارد این مسابقه جهانی شدند.
مسابقات المپیك آتلانتا 1996
تا برگزاری مسابقات المپیك آتلانتا در سال 1996 میلادی هیچگاه این همه تماشاچی قادر به دیدن مسابقه زنده تیر وكمان از تلویزیون در 1996 نبودند آماری ارائه شده نشان می دهد : در كشور بلژیك : 2 میلیون تماشاچی از كانال 2 تلویزیون فینال آتلانتا را تماشا كردند .در ایتالیا : 4 میلیون تماشاچی در طول یك برنامه زنده بازی فینال آتلانتا را تماشا كردند .و در آمریكا : 30 دقیقه از برنامه تلویزیونی جاستین هیوش را تماشا كردند .
برای مسابقه تیرو كمان 45999 بلیط فروخته شدو54680 نفر تماشاچی مسابقات تیر وكمان المپیك آتلانتا بودند . تیراندازان در طول مسابقات آتلانتا ثابت كردند كه این یك ورزش واقعی است و گنجایش قابل توجهی در ایجاد نمایش و شور و هیجان دارد . فیتا از طرف اعضای Ioc ، مجریان برنامه تلویزیونی ، روزنامه نگاران و هم چنین مردم قدردانی بسیار زیادی را دریافت كرد . پوشش تیراندازی آتلانتا برنده جایزه حلقه طلایی از طرف Ioc برای بهترین پوشش ورزشی المپیك شد .
تاریخچه تیروكمان در ایران باستان
بشر از روزگار قدیم برای شكار و دفاع از خود به وسیله ابزاری مانند نیزه ، فلاخن و تیروكمان و… استفاده میكرده است و تا قبل از اختراع تفنگ ، تیروكمان موثرترین سلاح برای شكار و رزم از راه دور بوده است . اهمیت تیروكمان در تمدن بشری تا بدان پایه است كه دانشمندان امروزی، پیشرفت اولیه بشر را مدیون پیدایش آتش، چرخ و تیروكمان میدانند.
زرتشت در اوستا میگوید : نخستین فلسفه آسایش بشر و حیات اجتماعی وی بر مبنای سلامت تن و روان قرار گرفته است و جامعه بیمار روبه نابودی است و تنها افرادی كه از سلامت تن و روان برخوردارند ، میتوانند جامعه ای سالم و پیشرو پدید آورند و در آن با آسایش و آرامش زندگی كنند و راز سلامت خود را در كم خوردن و ورزش میدانستند . در نتیجه در پرتو ورزشهای گوناگونی چون سواری ، تیراندازی ، شكار ، چوگان بازی و كوهنوردی و … فرزندانشان را به زیور این صفات نیكو میآراستند و به تیراندازی و شكار اهمیت زیادی میدادند زیرا هم برای پرورش تن و هم برای دفاع لازم بود.
كمان در اوستا ثنور یا ثنون و ثنورتی و تیرایشو نامیده شده و از آن بسیار شاعرانه و همانند چكامه ای رزمی یاد كرده است .در تیریشت در پاره های 37 و 38 و نیز در شاهنامه فردوسی (به نقل از كتاب آثارالباقیه عن القرون الخالیه ابوریحان بیرونی ) از آرش ، پسر دوم كیقباد و برادر كیكاووس سخن رفته است . وی به عنوان یك اسطوره و قهرمان ملی یاد شده است . بدین صورت كه جنگی میان ایران و توران آغاز میگردد كه سپاه ایران در مازندران محاصره میگردد . نبرد میان افراد افراسیاب (شاه توران) و منوچهر پادشاه ایران به نتیجه ای نمیرسد . ایران برای تعیین مرز و آشتی ، پشنهاد پرتاب تیری از سپاه ایرانیان به جانب خاور را میدهد . قرار اینگونه صورت میپذیرد كه هركجا تیر فرود آید مرز ایران و توران خواهد بود . آرش كه بینظیرترین كماندار عصر خود بود به میدان فراخوانده شد . فرشته زمین (اسفندیار مذ ) به آرش گفت تا كمان را بردارد و تیری به جانب خاور پرتاب كند . آرش دانست كه پهنای كشور ایران به نیروی بازو و پرش تیر او بسته است و باید تمام توان خود را بكار گیرد . پس برهنه شد و بدن خود را به شاهنشاه و سپاهیان نشان داد و گفت : من تندرستم و نقصی ندارم ، اما میدانم كه چون تیر از كمان رها كنم ، همه نیرویم با تیر از تنم بیرون خواهد رفت و جانم فدای ایران خواهد شد . آن گاه آرش تیرو كمان را برداشت و بر قله كوه دماوند برآمد و تیر را رها كرد تا در كنار رود جیحون بر درخت گردویی نشست . آنجا را مرز ایران و توران قرار دادند و به یاد آرش و تیرانداختن وی در سال دوجشن برگزار كردند . یكی جشن تیرگان كوچك (13 تیر) روز تیرانداختن آرش و دیگری (14 تیر) روز به اصابت نشستن تیر . از آن خوانند آرش را كمانگیر كه از آمل به مرو انداخت یك تیر تو را زیبـد نه آرش را سواری كــه صد فرسنگ بگذشتی زساری
هرودت مورخ مشهور یونانی پیرامون وضعیت نظام تعلیم و آموزش در ایران باستان مینویسد : ایرانیان از 5 سالگی تا 20 سالگی سه چیز را میآموختند : سواركاری ، تیراندازی و راستگویی. در كتاب منتخب رساله قوسیه در كنار آموزش هنر كمانداری ، اوصاف متعلم این علم را بدین صفات به تفصیل نوشته اند : اول نیك نهاد ، دوم حق شناسی استاد ، سوم حریص نبودن ، چهارم راست گفتار ، پنجم خوش خلق ، ششم جوانمرد ، هفتم گشاده سینه و بخشنده ، هشتم عادل ، نهم قلیل الكسل و كثیر الطاعت ، دهم درازدست و صاحب قناعت ، و به كفران نعمت و بخیل طبیعت و شریر خصلت و كریه طلعت و بدطینت نباشد و نیز تیرانداز باید كه همیشه به طهارت باشد و بی طهارت به تیرو كمان و آلات تیراندازی دست نكند.
تیر و کمان در اسلام
تیروكمان در بسیاری از ادیان ستایش گردیده و بسیاری از پیامبران با قائل بودن ارزشی والا برای آن ، خود با تیروكمان به جنگ پرداخته و از این ابزار ارزشمند برای پیشبرد دین الهی خود سود جسته اند . كه از این میان میتوان حضرت اسماعیل (ع) و حضرت داود (ع) را نام برد و پیامبـــــر اكرم (ص) نیز با تمامی سلاحها از جمله تیروكمان جنگ میفرمودند .
تیراندازی در اسلام بسیار مورد توجه بوده به حدی كه خود ائمه معصومین نیز در این رشته ورزشی كه در واقع رزمی نیز هست شركت نمــــوده و حتی شرط بندی در آن را به خلاف اكثر موارد دیگر جایز میشمردند .
پیامبر ضمن ترغیب و تشویق جوانان به مبادرت به تیراندازی در این باره می فرماید : ای فرزندان اسماعیل تیراندازی كنید كه پدرتان تیرانداز بوده است در تاریخ زندگی امام محمد باقر (ع) آمده است كه هشام آن حضرت را به دمشق فراخوانده و در مجلسی كه نظامیان و فرماندهان حضور داشته و تیراندازان بزرگ و چیره دست به تیراندازی مشغول بودند ، وارد میكند ، سپس از وی میخواهد كه تیراندازی كند . آن حضرت عذر آورد كه من پیر شده ام و از من گذشته كه بخواهم تیراندازی كنم ، در صورت امكان مرا معاف دارید ولی هشام نمیپذیرد و تیروكمان را به امام میدهد و امام با نشانه روی سیبل ، تیر را به مركز هدف میزند و تیر دوم را به انتهای تیر اول و تیر اول را تا نوك شكافته و در وسط خال مینشیند . سپس تیرهای سوم و چهارم تا هفتم هر كدام به انتهای تیر قبلی خورده و در وسط خال جای میگیرد كه این مهارت بینظیر امام را در تیراندازی به حاضرین نشان میدهد.سعدابن ابی وقاص از اصحاب رسول اكرم (ص) ، بهترین تیرانداز اسلام و عصر خود بوده است . كه در یكی از تمرین ها وقتی سعد تمام تیرهایش به مركز هدف مینشیند ، پیامبر می فرمایند : فداك ابی و امی (ای سعد پدر و مادرم فدای تو باد) ، كه این نوع رفتار پامیر نشاندهنده آن است كه تیراندازی تا چه حد قابل اهمیت بوده و پیامبر برای كمانداران ارزش زیادی قائل بودند و همواره آنان را مورد تشویق و تقدیر قرار می دادند
تاریخچه تاسیس فدراسیون تیر اندازی با کمان
رشته ورزشی ، ملی مذهبی تیراندازی با کمان در ابتدای تاسیس به صورت یک کمیته و انجمن تحت نظارت فدراسیون تیراندازی فعالیت خود را آغاز نمود و در ژوئن سال 1997 رسما به عنوان عضو فیتا معرفی شد.
تیروكمان یكی از قدیمیترین هنرهایی است كه هنوز تمرین میشود . این تاریخچه نه تنها شما را به سفر تكامل تدریجی تیروكمان میبرد ، بلكه با تاریخچه انسانها نیز آشنا میسازد كه به طور قطع هردو اینها بهم پیوسته و متصل هستند . شواهد باستانی بودن این ورزش در سراسر جهان پیدا شده ، حتی در استرالیا كه كمان هم استفاده نمیشده است.
اگرچه احتمال می رسد تاریخچه تیراندازی به دوران سنگی (در حدود 000/20 سال قبل از میلاد ) برسد . مردمان باستان در مصر چگونگی استفاده از تیروكمان را برای شكار و جنگ دست كم از 5000 سال پیش میدانستند . در 1200 سال قبل از میلاد شكارچیان عهد باستان از اقلیتهای آسیایی و سوری با استفاده از این كمان های سبك در درشكه های دواسبه جنگی به رقیبانی سرسخت در جنگهای خاورمیانهای تبدیل شده بودند . همسایگانشان آشوریها امپراطوری باستان در جنوب غربی آسیا از تیراندازی در همه جا زیاد استفاده میكردند . آنها تیرها را از انواع جنس های مختلف میساختند : پی ، شاخ و چوب . آنها هم چنین یك خم كوچك تیز به كمان میدادند كه بسیار قدرتمندتر و كوتاهتر از نوع فعلی آن است كه حمل آن برای تیرانداز بر پشت اسب شان بهتر بود . در چین تاریخچه تیراندازی به سلسله شنگ به سال 1766 تا 1027 قبل از میلاد میرسد . درشكه های دواسبه جنگی در آن زمان با یك تیم سه نفره مردان كه شامل راننده ، نیزه زن و تیرانداز بود ، وارد جنگ میشدند . در طی روی كارآمدن سلسله چو 1027 تا 256 قبل از میلاد ، افراد اصیل در زمین بازی ، مسابقات تیراندازی را به همراه موسیقی و فرستادن دروردهای باشكوه به انجام میرساندند . تیراندازی متمدن چین از قرن ششم به ژاپن معرفی شد كه اثرات آن بعدها شامل آئین ، رسوم و تكنیك ها نیز شد .
یكی از هنرهای اساسی ژاپنی كه به طور معمول شناخته شده بود كایوجا تسو (kyujutsu) (هنر كمان) كه امروزه به عنوان كایودو (kyudo) كه ادامه دهنده سنتهای پیش است شناخته می شود . بعد از مراسم عبادت ، تیراندازی با حركات سنجیده به هدف 36 سانتیمتری كه در قطر دایره واقع است از فاصله 28 متری پرتاپ می شود . اندازه كمان 21/2 متر است و نوارهای نازك شده از جنس چوب یانی هندی تهیه می شود . در دوره یونانیان ـ رومیان ، كیان برای شكار و كارهای برجسته استفاده می شده است البته به جز جنگ بنابر گفته رومیان آنان دارای تیراندازی با روش دیگر تا قرن پنجم بوده اند كه تیراندازیشان به وسیله تركه هایی بوده كه از جلوی سینه پرتاپ می شده اند ، در عوض تیراندازی از جلوی صورت دارای دقت و پرتاپ بیشتری است . اغلب ، حریفانشان دارای مهارتهای بهتری بودند . به عنوان مثال پارتیزانها به عنوان اسب سوار مهارتهای آویزان كردن خود را از اسب در حالیكه اسب شان چهار سفل می تاخت به سمت عقب تیراندای می كردند را به دست آورده بودند .
خاور میانه ای ها برتری خود را در وسایل تیر و كمان و تكنیك در تیراندازی را برای قرنها به دست آورده بودند . آنها با كمانهای آشوریها ((Assyrians و پار تی ها (Parthians) ، آتیلا (Attila) و هان (Hun) و تیراندازان تركیه ای (Turkish) با نتیجه بخشهای زیادی از آسیا (Asia) و اروپا (Europe) به سربازان صلیبی جواب دادند . برای آمریكائیان بومی ، كمان هم وسیله امرارمعاش و هم هستی و وجودشان قبل و در طی روزهایی كه انگلیسی ها و سپس آمریكایی ها مستعمره شان را تاسیس كنند ، بود . هنوز این موضوع در بعضی از كشورهای قاره آفریقا وجود دارد.
تاریخچه تیر و كمان در المپیك
تیر و كمان ابتدا در مسابقات المپیك 1900 ، سپس 1920 ، 1908 ، 1904 به اجرا در آمد . در آن چهار مسابقه امكان رقابت مسابقه دهندگان در دفعات متوالی و برنده شدن با چندین مدال وجود داشت .
هیوبرت ون این نیز van innis) (Hubert ورزشكار تیرو كمان در 1920 و 1900 بیشترین مدال را در تاریخ این ورزش برده است ، شش مدال طلا و سه مدال نقره .
ورزش تیـــر و كمان در مسابقات المپیـــك 1972 بــــرای مـــردان و زنان و جان ویلیانـر Jhon willians)) و دورن ویلبر (Doren wilber) آمریكایی كه مدال طلا را به دست آورده بودند ، با تشریفایی خاص دوباره معرفی شد . تیم های مسابقات هم برای بردن مدال در المپیك سئول 1988 به طور رسمی وارد این مسابقه جهانی شدند.
مسابقات المپیك آتلانتا 1996
تا برگزاری مسابقات المپیك آتلانتا در سال 1996 میلادی هیچگاه این همه تماشاچی قادر به دیدن مسابقه زنده تیر وكمان از تلویزیون در 1996 نبودند آماری ارائه شده نشان می دهد : در كشور بلژیك : 2 میلیون تماشاچی از كانال 2 تلویزیون فینال آتلانتا را تماشا كردند .در ایتالیا : 4 میلیون تماشاچی در طول یك برنامه زنده بازی فینال آتلانتا را تماشا كردند .و در آمریكا : 30 دقیقه از برنامه تلویزیونی جاستین هیوش را تماشا كردند .
برای مسابقه تیرو كمان 45999 بلیط فروخته شدو54680 نفر تماشاچی مسابقات تیر وكمان المپیك آتلانتا بودند . تیراندازان در طول مسابقات آتلانتا ثابت كردند كه این یك ورزش واقعی است و گنجایش قابل توجهی در ایجاد نمایش و شور و هیجان دارد . فیتا از طرف اعضای Ioc ، مجریان برنامه تلویزیونی ، روزنامه نگاران و هم چنین مردم قدردانی بسیار زیادی را دریافت كرد . پوشش تیراندازی آتلانتا برنده جایزه حلقه طلایی از طرف Ioc برای بهترین پوشش ورزشی المپیك شد .
تاریخچه تیروكمان در ایران باستان
بشر از روزگار قدیم برای شكار و دفاع از خود به وسیله ابزاری مانند نیزه ، فلاخن و تیروكمان و… استفاده میكرده است و تا قبل از اختراع تفنگ ، تیروكمان موثرترین سلاح برای شكار و رزم از راه دور بوده است . اهمیت تیروكمان در تمدن بشری تا بدان پایه است كه دانشمندان امروزی، پیشرفت اولیه بشر را مدیون پیدایش آتش، چرخ و تیروكمان میدانند.
زرتشت در اوستا میگوید : نخستین فلسفه آسایش بشر و حیات اجتماعی وی بر مبنای سلامت تن و روان قرار گرفته است و جامعه بیمار روبه نابودی است و تنها افرادی كه از سلامت تن و روان برخوردارند ، میتوانند جامعه ای سالم و پیشرو پدید آورند و در آن با آسایش و آرامش زندگی كنند و راز سلامت خود را در كم خوردن و ورزش میدانستند . در نتیجه در پرتو ورزشهای گوناگونی چون سواری ، تیراندازی ، شكار ، چوگان بازی و كوهنوردی و … فرزندانشان را به زیور این صفات نیكو میآراستند و به تیراندازی و شكار اهمیت زیادی میدادند زیرا هم برای پرورش تن و هم برای دفاع لازم بود.
كمان در اوستا ثنور یا ثنون و ثنورتی و تیرایشو نامیده شده و از آن بسیار شاعرانه و همانند چكامه ای رزمی یاد كرده است .در تیریشت در پاره های 37 و 38 و نیز در شاهنامه فردوسی (به نقل از كتاب آثارالباقیه عن القرون الخالیه ابوریحان بیرونی ) از آرش ، پسر دوم كیقباد و برادر كیكاووس سخن رفته است . وی به عنوان یك اسطوره و قهرمان ملی یاد شده است . بدین صورت كه جنگی میان ایران و توران آغاز میگردد كه سپاه ایران در مازندران محاصره میگردد . نبرد میان افراد افراسیاب (شاه توران) و منوچهر پادشاه ایران به نتیجه ای نمیرسد . ایران برای تعیین مرز و آشتی ، پشنهاد پرتاب تیری از سپاه ایرانیان به جانب خاور را میدهد . قرار اینگونه صورت میپذیرد كه هركجا تیر فرود آید مرز ایران و توران خواهد بود . آرش كه بینظیرترین كماندار عصر خود بود به میدان فراخوانده شد . فرشته زمین (اسفندیار مذ ) به آرش گفت تا كمان را بردارد و تیری به جانب خاور پرتاب كند . آرش دانست كه پهنای كشور ایران به نیروی بازو و پرش تیر او بسته است و باید تمام توان خود را بكار گیرد . پس برهنه شد و بدن خود را به شاهنشاه و سپاهیان نشان داد و گفت : من تندرستم و نقصی ندارم ، اما میدانم كه چون تیر از كمان رها كنم ، همه نیرویم با تیر از تنم بیرون خواهد رفت و جانم فدای ایران خواهد شد . آن گاه آرش تیرو كمان را برداشت و بر قله كوه دماوند برآمد و تیر را رها كرد تا در كنار رود جیحون بر درخت گردویی نشست . آنجا را مرز ایران و توران قرار دادند و به یاد آرش و تیرانداختن وی در سال دوجشن برگزار كردند . یكی جشن تیرگان كوچك (13 تیر) روز تیرانداختن آرش و دیگری (14 تیر) روز به اصابت نشستن تیر . از آن خوانند آرش را كمانگیر كه از آمل به مرو انداخت یك تیر تو را زیبـد نه آرش را سواری كــه صد فرسنگ بگذشتی زساری
هرودت مورخ مشهور یونانی پیرامون وضعیت نظام تعلیم و آموزش در ایران باستان مینویسد : ایرانیان از 5 سالگی تا 20 سالگی سه چیز را میآموختند : سواركاری ، تیراندازی و راستگویی. در كتاب منتخب رساله قوسیه در كنار آموزش هنر كمانداری ، اوصاف متعلم این علم را بدین صفات به تفصیل نوشته اند : اول نیك نهاد ، دوم حق شناسی استاد ، سوم حریص نبودن ، چهارم راست گفتار ، پنجم خوش خلق ، ششم جوانمرد ، هفتم گشاده سینه و بخشنده ، هشتم عادل ، نهم قلیل الكسل و كثیر الطاعت ، دهم درازدست و صاحب قناعت ، و به كفران نعمت و بخیل طبیعت و شریر خصلت و كریه طلعت و بدطینت نباشد و نیز تیرانداز باید كه همیشه به طهارت باشد و بی طهارت به تیرو كمان و آلات تیراندازی دست نكند.
تیر و کمان در اسلام
تیروكمان در بسیاری از ادیان ستایش گردیده و بسیاری از پیامبران با قائل بودن ارزشی والا برای آن ، خود با تیروكمان به جنگ پرداخته و از این ابزار ارزشمند برای پیشبرد دین الهی خود سود جسته اند . كه از این میان میتوان حضرت اسماعیل (ع) و حضرت داود (ع) را نام برد و پیامبـــــر اكرم (ص) نیز با تمامی سلاحها از جمله تیروكمان جنگ میفرمودند .
تیراندازی در اسلام بسیار مورد توجه بوده به حدی كه خود ائمه معصومین نیز در این رشته ورزشی كه در واقع رزمی نیز هست شركت نمــــوده و حتی شرط بندی در آن را به خلاف اكثر موارد دیگر جایز میشمردند .
پیامبر ضمن ترغیب و تشویق جوانان به مبادرت به تیراندازی در این باره می فرماید : ای فرزندان اسماعیل تیراندازی كنید كه پدرتان تیرانداز بوده است در تاریخ زندگی امام محمد باقر (ع) آمده است كه هشام آن حضرت را به دمشق فراخوانده و در مجلسی كه نظامیان و فرماندهان حضور داشته و تیراندازان بزرگ و چیره دست به تیراندازی مشغول بودند ، وارد میكند ، سپس از وی میخواهد كه تیراندازی كند . آن حضرت عذر آورد كه من پیر شده ام و از من گذشته كه بخواهم تیراندازی كنم ، در صورت امكان مرا معاف دارید ولی هشام نمیپذیرد و تیروكمان را به امام میدهد و امام با نشانه روی سیبل ، تیر را به مركز هدف میزند و تیر دوم را به انتهای تیر اول و تیر اول را تا نوك شكافته و در وسط خال مینشیند . سپس تیرهای سوم و چهارم تا هفتم هر كدام به انتهای تیر قبلی خورده و در وسط خال جای میگیرد كه این مهارت بینظیر امام را در تیراندازی به حاضرین نشان میدهد.سعدابن ابی وقاص از اصحاب رسول اكرم (ص) ، بهترین تیرانداز اسلام و عصر خود بوده است . كه در یكی از تمرین ها وقتی سعد تمام تیرهایش به مركز هدف مینشیند ، پیامبر می فرمایند : فداك ابی و امی (ای سعد پدر و مادرم فدای تو باد) ، كه این نوع رفتار پامیر نشاندهنده آن است كه تیراندازی تا چه حد قابل اهمیت بوده و پیامبر برای كمانداران ارزش زیادی قائل بودند و همواره آنان را مورد تشویق و تقدیر قرار می دادند
تاریخچه تاسیس فدراسیون تیر اندازی با کمان
رشته ورزشی ، ملی مذهبی تیراندازی با کمان در ابتدای تاسیس به صورت یک کمیته و انجمن تحت نظارت فدراسیون تیراندازی فعالیت خود را آغاز نمود و در ژوئن سال 1997 رسما به عنوان عضو فیتا معرفی شد.